Leeftijd 13 tot 15 jaar

Jong zijn en diabetes hebben kan best een klus zijn als je in de puberteit zit. Er verandert niet alleen veel in je lijf maar ook in je leven en hoe je daarover nadenkt.

Wat is diabetes?

De verantwoordelijk voor diabeteszorg verschuift.

Waarschijnlijk regel jij de meeste dingen voor diabetes zelf. Mocht dit nog nieuw voor je zijn, heb je misschien wat tijd nodig om te wennen en routine in de handelingen te krijgen. Het voordeel van zelfstandig zijn is dat het vrijheid geeft om leuke dingen te doen zonder afhankelijk te zijn van je ouders. Natuurlijk kan het ook prettig zijn om voor hulp en steun terug te vallen op je ouders. Op school moet je nu ook zelf dingen regelen voor je diabetes. Dit kan door afspraken te maken met je mentor en zorgcoördinator.

Een lastige fase voor jezelf en jouw ouders

Door hormonen en lichamelijke veranderingen kunnen je waardes meer schommelen, waardoor je minder controle kan ervaren over je diabetes. Dit kan frustrerend zijn terwijl je je best doet en je probeert aan de regels te houden. Hierbij zit je vast niet altijd te wachten op goedbedoelde adviezen van je ouders of behandelteam. Je diabetesmanagement kan dan ook vaker tot gesprek en misschien ook discussies leiden. Je ouders willen natuurlijk net als jij dat je goed voor jezelf zorgt. Jij kunt die extra zorg die jouw ouders daarover hebben vast merken.

Dagelijks geconfronteerd worden met diabetes kan je boos, verdrietig en somber maken. Natuurlijk heb je ook veel meer aan je hoofd dan alleen diabetes waardoor je taken kan vergeten. Het is ook zoveel leuker om met spontane en andere dingen bezig te zijn in je leven dan je diabetes.

Niet met diabetes bezig (willen) zijn is begrijpelijk, waardes kunnen daardoor nog meer gaan schommelen. Jij moet dan nog harder je best doen om je goed te voelen. Best een klus dus.

Rechten en plichten

Laat van je horen! Jij hebt een eigen mening waar rekening mee moet worden gehouden. Dat ligt zelfs vast in een wet in Nederland. Die wet heet de WGBO; deze afkorting staat voor Wet Geneeskundige Behandelingsovereenkomst. In deze wet staat bijvoorbeeld dat jongeren tussen de 12 en 16 jaar samen met de ouders of verzorgers beslissen over het medische onderzoek of de behandeling. Denk dus mee over je diabetesbehandeling. Jouw mening vinden we belangrijk.

Zelf doen en hulp vragen

Natuurlijk doe jij heel veel zelf. Het kan ook prettig zijn om met iemand te praten over hoe het met je gaat. Als je met vragen zit en je weet het antwoord nog niet dan kan het soms zijn dat je daar steeds maar aan blijft denken. Dan is het handig je vragen te stellen. En samen nadenken over hoe je dingen voor jezelf kunt oplossen of makkelijker zou kunnen maken is altijd goed.

Je kunt hiervoor ook altijd met je vragen terecht bij de psycholoog van het diabetesteam.

Wel of niet vertellen aan je omgeving en hoe dan…?

Hoe open je wil zijn over diabetes is voor iedereen anders. Sommigen vertellen het alleen hun beste vrienden en anderen geven een spreekbeurt voor de hele klas. Doe waar jij je goed bij voelt.

Als je duidelijk bent naar je leeftijdsgenoten over wat ze van de diabetes kunnen merken (bijvoorbeeld dat je je bloedsuiker meet) en ze ook vertelt wat je misschien vanwege je diabetes niet kunt maar ook vooral WEL kunt krijg je meer begrip.

Verliefd en meer….

Verliefd worden, verkering krijgen, leren kennen en aangeven van je eigen wensen en grenzen in een relatie het hoort erbij en wordt belangrijker voor je.

Het is leuk, spannend maar ook vaak doodeng om verliefd te zijn. Ook kan je je zorgen maken over wat de ander van jouw lichaam zal vinden. En wat die ander van de diabetes vindt kan ook zo’n zorg in je hoofd zijn. Heb jij vragen hierover, overwin je schaamte en stel ze. Dan kun je ontdekken dat er vaak een oplossing voor te vinden is.

Eten

Een gezonde leefstijl begint bij gezond eten. Hierover valt veel te zeggen, want wat is gezond? Voldoende brood, groente en fruit zijn belangrijk voor vezels en vitaminen, maar ook de goede soorten vet en niet te veel zout is goed. Hoeveel je nodig hebt aan voedingsstoffen en energie is voor iedereen verschillend en hangt samen met bijvoorbeeld je leeftijd, je geslacht, je ge wicht en hoe vaak je sport of aan andere lichaamsbeweging doet.

Gezond eten betekent niet dat je een streng dieet moet volgen. Liever niet zelfs. Het is belangrijk dat je verantwoord eet, maar ook dat je het lekker vindt.

Sport en bewegen

Sporten en bewegen hoort er natuurlijk bij en is goed voor iedereen. Het advies is elke dag minstens een uur te bewegen en 2 keer per week een uur te sporten. Wat je doet maakt eigenlijk niet uit, als je maar beweegt. Denk aan fietsen, buiten spelen of de hond uitlaten. Even belangrijk is het dat je niet te lang achter de computer, tablet, telefoon of voor de tv zit. Als je er eenmaal achter zit, kom je er vaak maar moeilijk bij vandaan.

Bewegen is voor iedereen gezond maar heeft ook een dalend effect op je bloedglucose en je insuline wordt beter opgenomen. Hoe voorkom je dan een hypo, dat lees je hier: www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/sporten_diabetes Door te bewegen is de kans kleiner dat je dik wordt. Je hebt een betere conditie en bent sterker, zit beter in je vel en wordt minder snel ziek.

www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_drugs

www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/roken_diabetes

www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/alcohol

Ontspannen

Een gezonde leefstijl betekent ook: op tijd ontspannen en niet te veel stress. Soms lukt dat

niet. Je kunt stress hebben van je diabetes en stress kan invloed hebben op je diabetes. Je kunt bang zijn voor prikken, spuiten, een hypo of voor je toekomst. Het is goed om daarover te praten met iemand.

Alle soorten stress kunnen invloed hebben op je diabetes. Je bloedglucose kan stijgen als je gespannen bent voor een toets, wedstrijd of als je gepest wordt. Met schommelende bloedglucosewaarden kun je je vaak moeilijker concentreren. Ook hiervoor geldt: praten geeft lucht. Stress kun je niet voorkomen, maar je kunt er wel mee leren omgaan.

Roken

Met diabetes heb je meer risico op hart- en vaatziekten. Als je gaat roken dan verdubbel je die kans nog eens. Daar komt bij dat je conditie minder wordt als je rookt. Wat je het beste kunt doen is er niet aan beginnen. Stoppen is moeilijker dan niet beginnen. Tips bij stoppen met roken vind je op www.stivoro.nl

Alcohol

Tot je 18e mag je geen alcohol drinken. Dit heeft te maken met je hersenen die zich volop ontwikkelen. Alcohol zorgt ervoor dat deze ontwikkeling vermindert en kan zelfs hersenschade geven. Alcohol heeft invloed op je bloedglucosewaarden.

Blowen

De combinatie van drugs en diabetes betekent gevaar. Drugs werken als vergif voor je hersenen en zijn verslavend. Je kunt niet meer goed nadenken als je drugs gebruikt. Speed en XTC zijn levensgevaarlijk omdat je hypo’s niet meer voelt. Van blowen krijg je een onbezorgd gevoel, waardoor je risico’s verkeerd inschat. Als je niet meer beseft dat een hypo of hyperglycemie ernstig kan zijn, ga je er ook niet goed mee om. Kortom, experimenteer er liever niet mee.

Voeding

Nog niet zo lang geleden was suiker verboden voor mensen met diabetes. Gelukkig is dat niet meer zo. Als je diabetes hebt kun je net als ieder ander alles eten. Je kan hier meer over vinden op deze website bij diabetes en voeding maar er zijn ook andere websites zoals: www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_voeding

Op vakantie

Diabetes heb je altijd, ook als je op vakantie gaat. Een goede voorbereiding op je vakantie is hierbij belangrijk. Zo voorkom je verrassingen. Wil jij je goed voorbereiden kijk dan hier: https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/vakantie/voorbereiden

Op jouw vakantiebestemming kan het zijn dat, met name in het buitenland, het eten net iets anders gaat als thuis. Je eet niet helemaal op vaste tijden en sommige producten zijn anders als thuis.

Hieronder hebben we wat adviezen op een rijtje gezet voor de vakantie:

Neem als je op vakantie gaat voor onderweg altijd iets te eten of te drinken mee. Zo kom je niet voor verassingen te staan als je bloedsuiker wat lager wordt. Neem niet alleen druivensuiker mee, maar ook verpakte koek, brood of fruit.
Probeer het ritme van eten toch wat aan te houden. Eet zo veel mogelijk wel de 3 hoofdmaaltijden per dag.
Als je andere producten eet dan thuis en weet je de koolhydraten niet, kijk dan of je het product toch kan vergelijken met een product waarvan je de koolhydraten wel weet.
Zoek thuis alvast op hoe koolhydraten worden genoemd in het land van jouw vakantiebestemming. Zo kun je de koolhydraten op een buitenlandse verpakking wat makkelijker vinden.

Fijne vakantie!

Lief zijn voor je voeten

Diabetes doet wat met je bloedvaten. Vooral ook de kleine bloedvaatjes die in je voeten zitten. Dus goed voor je voeten zorgen is belangrijk. Voor tips zie:

www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_voeten

Een oppasbaantje iets voor jou?

Als oppas-met-diabetes heb jij iets extra’s te bieden. Jij hebt de kennis en vaardigheden in huis om op te passen op een kind met diabetes. Wil je over dit oppaswerk meer weten kijk dan eens op : https://d-support.org/word-oppasser/