Leeftijd 16 tot 18 jaar
Je hebt nu een leeftijd waarin jij zelf veel doet, kunt en mag. In deze leeftijdsfase leer je zelf beslissen over je diabetesbehandeling. Ook vindt in deze periode, rond je 18de, de overgang plaats van de kinderarts naar de internist. Dit wordt de transitiefase genoemd. Je ouders zijn er voor wijze raad.
Bij deze levensfase horen experimenteren, een meer wisselend eet- en leefritme, aanvaarden dat diabetes er is en je orienteren op je toekomst (baan/opleiding). Jij wordt steeds meer verantwoordelijk voor jouw diabeteszorg en bespreekt met het diabetesteam welke zorg het beste bij jouw situatie past. Bereid je voor op een poli-afspraak zo maak je er optimaal gebruik van
Wat is diabetes?
Wie vertel ik over diabetes?
Het delen dat je diabetes hebt is niet voor iedereen vanzelfsprekend. Je kunt je er anders door voelen en daardoor ongemakkelijk. Bedenk dat echte vrienden jou leuk vinden en accepteren om wie jij bent. Het hebben van een ziekte zegt niets over wie jij bent. Over die ziekte mogen je vrienden dus best wat weten. In het belang van jouw gezondheid is het nodig dat je daarnaast belangrijke personen op school, stage, werk informeert.
Transitie
Van kinderzorg naar volwassenzorg als je ongeveer 18 jaar bent vraagt om voorbereiding. Lees meer hierover onder transitiezorg
Wanneer je 18 jaar bent en volledig bent overgedragen ben je onder behandeling van de internist, in samenwerking met een diabetesconsulent. Hiermee vervalt i.p. de bereikbaarheid van Diafrys en is het belangrijk te bespreken met je behandelaar waar je nu terecht kunt in spoedsituaties.
Tijdens kantoor uren is de poli Interne Geneeskunde bereikbaar op; 0515 – 48 89 84.
Rechten en plichten
Als je 16+ bent is jouw stem nog belangrijker. Jij hebt veel te zeggen over jouw behandeling. Wil je daar meer over lezen:: www.kinderrechten.nl/jeugd/leeftijdsladder
Leefstijl; wat is dat…?
Leefstijl is je manier van leven. Het gaat over eten, bewegen, ontspannen, drinken, roken, drugs. Wat moet je daarvan weten dat lees je hier.
Eten
Een gezonde leefstijl begint bij gezond eten. Hierover valt veel te zeggen, want wat is gezond? Voldoende brood, groente en fruit zijn belangrijk voor vezels en vitaminen, maar ook de goede soorten vet en niet te veel zout is goed. Hoeveel je nodig hebt aan voedingsstoffen en energie is voor iedereen verschillend en hangt samen met bijvoorbeeld je leeftijd, je geslacht, je ge wicht en hoe vaak je sport of aan andere lichaamsbeweging doet.
Gezond eten betekent niet dat je een streng dieet moet volgen. Liever niet zelfs. Het is belangrijk dat je verantwoord eet, maar ook dat je het lekker vindt.
Sport en bewegen
Sporten of lekker bewegen hoort er natuurlijk bij en is goed voor iedereen. Het advies is elke dag minstens een uur te bewegen en 2 keer per week een uur te sporten. Wat je doet maakt eigenlijk niet uit, als je maar beweegt. Denk aan fietsen, buiten spelen of de hond uitlaten. Even belangrijk is het dat je niet te lang achter de computer, tablet, telefoon of voor de tv zit. Als je er eenmaal achter zit, kom je er vaak maar moeilijk bij vandaan.
Door te bewegen help je jezelf zo gezond mogelijk te blijven. Je hebt een betere conditie en bent sterker, zit beter in je vel en wordt minder snel ziek. Bewegen is voor iedereen gezond maar heeft ook een dalend effect op je bloedglucose en je insuline wordt beter opgenomen. Hoe voorkom je dan bijvoorbeeld een hypo, dat lees je hier: www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/sporten_diabetes.
Ontspannen
Een gezonde leefstijl betekent ook: op tijd ontspannen en niet te veel stress. Soms lukt dat
niet. Je kunt stress hebben van je diabetes en stress kan invloed hebben op je diabetes. Je kunt bang zijn voor prikken, spuiten, een hypo of voor je toekomst. Het is goed om daarover te praten met iemand.
Alle soorten stress kunnen invloed hebben op je diabetes. Je bloedglucose kan stijgen als je gespannen bent voor een toets, wedstrijd of als je gepest wordt. Met schommelende bloedglucosewaarden kun je je vaak moeilijker concentreren. Ook hiervoor geldt: praten geeft lucht. Stress kun je niet voorkomen, maar je kunt er wel mee leren omgaan.
Roken, alcohol en drugs
Als je diabetes hebt, is het gebruik van verdovende middelen extra risicovol en soms zelfs gevaarlijk. Welke effect het gebruik heeft hangt af van de soort middel.
Roken
Met diabetes heb je meer risico op hart- en vaatziekten. Als je gaat roken dan verdubbel je
die kans nog eens. Daar komt bij dat je conditie minder wordt als je rookt. Wat je het beste kunt doen is er niet aan beginnen. Stoppen is moeilijker dan niet beginnen. Tips bij stoppen met roken vind je op www.stivoro.nl www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/roken_diabetes
Alcohol
Tot je 18e mag je geen alcohol drinken. Dit heeft te maken met je hersenen die zich volop ontwikkelen. Alcohol zorgt ervoor dat deze ontwikkeling vermindert en kan zelfs hersenschade geven. Alcohol heeft invloed op je bloedglucosewaarden. www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/alcohol
Blowen
De combinatie van drugs en diabetes betekent gevaar. Drugs werken als vergif voor je hersenen en zijn verslavend. Je kunt niet meer goed nadenken als je drugs gebruikt. Speed en XTC zijn levensgevaarlijk omdat je hypo’s niet meer voelt. Van blowen krijg je een onbezorgd gevoel, waardoor je risico’s verkeerd inschat. Als je niet meer beseft dat een hypo of hyperglycemie ernstig kan zijn, ga je er ook niet goed mee om. Kortom, experimenteer er liever niet mee.
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_drugs
Op vakantie
Diabetes heb je altijd, ook als je op vakantie gaat. Een goede voorbereiding op je vakantie is hierbij belangrijk. Zo voorkom je verrassingen. Voor goede adviezen zie: https://www.dvn.nl/leven-met-diabetes/vakantie/voorbereiden
Op jouw vakantiebestemming kan het zijn dat, met name in het buitenland, het eten net iets anders gaat als thuis. Je eet niet helemaal op vaste tijden en sommige producten zijn anders als thuis.
Hieronder hebben we wat adviezen op een rijtje gezet voor de vakantie:
- Neem als je op vakantie gaat voor onderweg altijd iets te eten of te drinken mee. Zo kom je niet voor verassingen te staan als je bloedsuiker wat lager wordt. Neem niet alleen druivensuiker mee, maar ook verpakte koek, brood of fruit.
- Probeer het ritme van eten toch wat aan te houden. Eet zo veel mogelijk wel de 3 hoofdmaaltijden per dag.
- Als je andere producten eet dan thuis en weet je de koolhydraten niet, kijk dan of je het product toch kan vergelijken met een product waarvan je de koolhydraten wel weet.
- Zoek thuis alvast op hoe koolhydraten worden genoemd in het land van jouw vakantiebestemming. Zo kun je de koolhydraten op een buitenlandse verpakking wat makkelijker vinden.
Fijne vakantie!
Lief zijn voor je voeten
Diabetes doet wat met je bloedvaten. Vooral ook de kleine bloedvaatjes die in je voeten zitten. Dus goed voor je voeten zorgen is belangrijk. Voor tips zie:
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_voeten
Op stap
In deze fase zal je sociale leven op zijn top zijn. Vrienden zijn belangrijk. Misschien ga je samen met vrienden op vakantie. Of gaan jullie samen naar een concert of gamen. Of andere leuke dingen doen. Voor sommige jongeren met diabetes is contact met andere jongeren met diabetes belangrijk. Ontmoetingsdagen met andere jongeren zijn dan mogelijk. Andere jongeren willen juist niet te veel geconfronteerd worden met de diabetes. Meer informatie kan je hier vinden.
Over seks en zo…
Verliefd worden, verkering krijgen, leren kennen en aangeven van je eigen wensen en grenzen in een relatie het hoort erbij en wordt belangrijker voor je.
Het is leuk, spannend maar ook vaak doodeng om verliefd te zijn. Ook kan je je zorgen maken over wat de ander van jouw lichaam zal vinden. En wat die ander van de diabetes vindt kan ook zo’n zorg in je hoofd zijn. Diabetes kan invloed hebben op je seksleven. Vrijen kan bijvoorbeeld energie vragen en heeft zo invloed op je bloedsuikers. En een insulinepomp kan in de weg zitten.
Veel jongeren vinden het lastig om over seksualiteit te praten . Heb je vragen, overwin je schaamte en stel ze. Dan kun je ontdekken dat er vaak een oplossing voor te vinden is.
Wil je meer weten:
www.cyberpoli.nl/diabetes/themas/thema_durex
Je rijbewijs gaan halen?
Voor het halen van je rijbewijs moet je wat extra dingen regelen als je diabetes hebt. Begin daarmee dus op tijd. Zie voor de uitleg: https://www.jdrf.nl/type-1-diabetes-en-rijbewijs-halen/
Een oppasbaantje iets voor jou?
Als oppas-met-diabetes heb jij iets extra’s te bieden. Jij hebt de kennis en vaardigheden in huis om op te passen op een kind met diabetes. Wil je over dit oppaswerk meer weten kijk dan eens op : https://d-support.org/word-oppasser/
Meer weten?
www.zorgeloosmetdiabetesnaarschool.nl
www.mijntienerheeftdiabetes.nl